زمانی‌که مفهوم‌سازی اولیه از جدیدترین نسل جنگنده ها ارائه شد، به‌ظاهر ویژگی‌های روشنی داشت. اما در این زمان، ما هنوز هم با چیستی و مفهوم جنگنده های نسل ششم دست و پنجه نرم می‌کنیم، چه برسد به نسل هفتم آن!
ایده اولیه، از پیشرفت‌های فناورانه‌یِ جنگندههای سنتی مشتق شده بود که در دل خودش نیز علوم متالوژی، مهندسی الکترونیک و موتور را در بر داشت. اما پیشرفت‌های خیره‌کننده در الگوریتم‌های نرم‌افزاری حوزه یادگیری ماشین و هوش مصنوعی تصمیم‌محور که اصلاً به ذهن طراحان این مفهوم‌سازی هم خطور نکرده بود، کل ماجرا را به مسیر دیگری هدایت کرد و اغلب طرح و ایده‌های پیشین کنار گذاشته شد.
بیشتر بخوانید:
بهترین جنگنده های جهان
واردات جنگنده سوخو 35 از روسیه منتفی شد
جدیدترین نسل جنگنده ها در تئوری
ابتداً ویژگی‌های معرف جنگنده های نسل ششم را بر می‌شماریم و درباره‌شان بیشتر می‌خوانیم:
- سرنشین اختیاری (خودران یا خلبان انسانی)
- فناوری شناساگریزی طیفی
- نسل بعدی تأمین انرژی
- جنگ‌افزار انرژی هدایت‌شده
- سامانه یکپارچه جنگ الکترونیک
- سرنشین اختیاری: داشتن گزینه سرنشین اختیاری به هواسازه‌های جنگی این امکان را می‌دهد تا مأموریت‌ها را بدون ترس در موقعیت‌های خطیر جنگی که احتمال تلفات جانی بسیار بالاست به سرانجام برسانند؛ مأموریت‌هایی مانند نابودسازی پدافند هوایی دشمن (SEAD) و حملات به اهداف هوا به زمین استراتژیک که حتی برای جنگندههای رادارگریز نیز خطرات بالایی را در پی دارند. چون به هر روی، خاصیت شناساگریزی مطلق نیست و ممکن است سامانه راداری دشمنان، جنگندهها را شناسایی کنند.
- فناوری شناساگریزی طیفی: برخلاف جنگنده های نسل پنجم که تنها در محدوده راداری سانتی‌متر محور پنهان می‌شوند، جنگنده نسل ششم می‌تواند حتی رادارهای متریک و دسی‌متریکی نظیر نبو – ام روسیه را هم به خطا بیندازند و نامرئی باقی بمانند.
- نسل نو موتورها: نسل بعدی نیرو محرکه توربین‌محور، ظرفیت تولید برق بیشتری را برای تامین انرژی حسگرها، سیستم‌های ارتباطی، جنگ‌افزارهای انرژی هدایت شده، سیستم‌های فعال‌سازی، لوازم جانبی و سامانه الکترونیک هوانوردی فراهم خواهد آورد.
- جنگ‌افزارهای انرژی هدایت شده: نسل بعدی جنگندهها بدون شک مجهز به سلاح لیزری نابودسازی پدافند هوایی و یا موشک‌های هوا به هوا خواهند بود. همچنین قابل تصور است که این جنگ‌افزارها به حدی بتواند قدرتمند باشد که اهداف زمینی را هم نابود کند.
- سامانه یکپارچه جنگ الکترونیک: سامانه یکپارچه جنگ الکترونیک بسته‌ای می‌شود از سامانه راداری، جنگ الکترونیک، انتقال داده و برقراری ارتباط که از قضا ویژگی سامانه ناوبری و فرستنده تشخیص دوست از دشمن را نیز در خود جای داده است.
بیشتر بخوانید:
دو جنگنده جدید به ناوگان هوایی ارتش ایران اضافه خواهد شد
ترکیه جت جنگنده TF-X و پهپاد Anka-3 را رونمایی کرد
خزش محدوده
حتی در زمانی که مفهوم نسل ششم بلوغ پیدا می‌کرد، به دلیل پیشرفت‌های سریع فناوری، از جمله هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد)، رفته‌رفته قابلیت‌های بیشتری به این مفهوم (کانسپت) اضافه شد که شامل موارد زیر می‌شود:
- مرکز کنترل عملیاتی: جدیدترین نسل جنگنده ها باید قادر باشند که نقش دستوردهنده مرکزی را برای پهپادها ایفا کنند، که شامل آفند پهپادی حین عملیات مشترک است.
- به‌روزرسانی نرم‌افزاری حین پرواز: این ویژگی به بروزرسانی‌های نرم‌افزاری اجازه می‌دهد که سخت‌افزار را بی‌درنگ کنترل کند. در حال حاضر، پیشرفت‌ها در معماری نرم‌افزاری، امکان بروزرسانی آسان‌تر را بدون تداخل در رابط کاربری جنگندهها و توانایی پروازشان فراهم کرده است. درواقع، هم می‌توان باگ‌ها و قابلیت‌های جدید را حذف یا اضافه کرد و هم ماموریت را انجام داد!
- رادار فتونیک رادیویی: نسل جدید جنگندهها از لیزرهای تپی (لیزرهایی که پیوسته کار نکنند) به جای کریستال‌های رادیویی برای تولید و پردازش امواج سینوسی و بازتاب تقریباً کامل استفاده می‌کنند. در نتیجه، می‌توانند از آنتن‌های کوچک‌تر برای انتقال سیگنال‌های بسامد فرابالا (UHF) با باند گسترده‌ای استفاده کنند که از شکل‌دهی نوسان‌ساز محلی (LO) و فرکانس رادیویی (RF) اجتناب می‌کنند. همچنین سیگنال برگشتی را می‌توان تا حدی پردازش کرد که یک تصویر سه بعدی از هدف به خلبان تحویل دهد و مانند یک تصویر اپتیکی تخت نباشد.
- سامانه اپتیکی چندطیفی: سامانه اپتیکی چندطیفی قادر است عملیات‌های گوناگونی را در حوزه‌هایی مانند لیزر، حرارت، فرابنفش و باند نوری انجام دهد که همگی مکمل سامانه رادیو اپتیکی خواهند بود.
بیشتر بخوانید:
میگ 41 به عنوان پیشرفته‌ترین جنگنده جهان توسط روسیه عرضه می‌شود
جنگنده ایرانی کوثر به زودی جایگزین اف 5 می‌شود
پیشرفت‌های محاسباتی و هوش مصنوعی
افزایش قابلیت‌های کامپیوتر آن‌بورد (یک یا چند کامپیوتر که بخشی از دستگاه دیگری هستند)، با التفات به قانون مور و پیشرفت در هوش مصنوعی، امکان برون‌سپاری بسیاری از قابلیت‌های جنگنده نسل ششم را به پهپادهای ارزان قیمت فراهم می‌کند که یا مستقیا توسط جنگنده نسل ششم کنترل می‌شوند و یا از طریق یک هواپیمای پشتیبان.
آمریکایی‌ها می‌خواهند با استفاده از رویکردی که حالا با عنوان نسل بعدی سلطه هوایی (NGAD) شناخته می‌شود، به جنگنده نسل ششمی دست پیدا کنند که با پهپادها کار می‌کند.
جنگنده نسل ششم آمریکا
برنامه ساخت جنگنده نسل ششم آمریکا در دهه ۲۰۱۰ میلادی آغاز شد و قرار بر این است که در دهه ۲۰۳۰ میلادی دو نوع جنگنده برای نیروی هوایی و نیروی دریایی تأمین شود.
چیزهای زیادی از برنامه دقیق جنگنده نسل ششم آمریکا درنیامده، اما از گزارش برتری هوایی 2030 که در سال 2016 منتشر شد، اینطور دستگیرمان شد که ایجاد یک جت جنگنده جدید با قابلیت جایگزینی اف-15 ایگل (F-15 Eagle) و اف-22 رپتور (F-22 Raptor) یک ضرورت استراتژیک خواهد بود. بنابراین، برنامه نسل بعدی سلطه هوایی (NGAD) با هدف توسعه یک جت جنگنده برای «مقابله با نفوذ هوایی» (PCA) است که مجموعه قابلیت‌هایی در سراسر حوزه‌های هوا، فضا و حملات سایبری را به صورت کاربردی در خود داشته باشد.
این جنگنده نسل ششمی باید برد طولانی داشته باشد تا بتواند به مناظر دوردستی که هیچ پایگاه ثابتی در نزدیکی‌اش نیست، مانند اقیانوس آرام برسد. با افزایش حضور سیستم‌های ضددسترسی و منطقه ممنوع (Anti-Access/Area Denial)، سرعت مافوق صوت و مخفی کاری نیز ضروری خواهد بود.
نگاهی دقیق‌تر به برنامه جنگنده نسل ششم آمریکا
نیروی هوایی و دریایی آمریکا که هدفشان دستیابی به یک جنگنده مطمئن و دوموتوره بود، دو پروژه موازی را آغاز کردند که تأکید آن بر موتور مطمئن، رادارگریزی و جنگ‌افزارهای پیشرفته باشد.
آخرین نسل جنگنده های آمریکا دارای موتور سیکل متغیر (موتوری با قابلیت مافوق صوت) خواهد بود و ظاهراً هم‌اکنون آماده است. حتی در سال ۲۰۲۰ مأمور مرکز فناوری و لجستیک ایالات متحده اعلام کرد که پیش‌‌سازه این جنگنده نخستین پرواز خود را با موفقیت انجام داده، ولی به بیرون و رسانه‌ها درز پیدا نکرده است. در سال ۲۰۲۱ رئیس ستاد نیروی هوایی اعلام کرد که با ورود آخرین نسل جنگنده های آمریکا به ناوگان نیروی هوایی آمریکا در دهه ۲۰۳۰ میلادی، اف-۲۲ رپتور از نیروی هوایی آمریکا بازنشسته خواهد شد.
مفهوم جنگنده های نسل هفتمی
درباره جدیدترین نسل جنگنده ها یعنی نسل هفتم جت جنگنده ، برعکس نسل ششم گمانه‌زنی‌هایی دقیقی وجود ندارد. اکثراً یا همان ویژگی‌های نسل ششم را به آن‌ها نسبت می‌دهند و بعضی دیگر هم خیال‌پردازی می‌کنند. اما به هر روی، احتمالاً جنگندههای نسل هفتم، علاوه بر بهبود قابلیت های قبلی مانند رادارگریزی، بتوانند به معنای واقعی کلمه با تمام محیط‌های شناخته شده برای انسان تطبیق پیدا کنند، به ویژه با تغییرات اتمسفری ورود و خروج مکرر به جو زمین.
جمع‌بندی
کوشیدیم به معرفی تکنولوژی‌های احتمالی موجود در جدیدترین نسل جنگندهها بپردازیم و ترسیمی از وضعیت آن را در اختیار شما قرار دهیم. احتمالاً، رقابت‌ها بین چین و آمریکا داغ‌تر از همیشه باشد و باید دید که دهه ۲۰۳۰ چه ارمغانی برای ما خواهد داشت. امید است که توسعه آخرین نسل جنگنده های آمریکا و جهان موجب جنگ‌افروزی بیشتر نشود و در دهه‌های پیش‌رو جهانی آرام‌تر داشته باشیم.
سوالات متداول
جنگنده های نسل ششمی کی از راه می‌رسند؟
احتمالاً در دهه ۲۰۳۰ جدیدترین نسل جنگنده ها از راه برسند. در این میان، آمریکا پیشتاز است و ممکن است در اوایل ۲۰۳۰ از جنگنده نسل ششمی خود رونمایی کند.
چه کشورهایی جنگنده های نسل ششم تولید می‌کنند؟
در حال حاضر، از ژاپن گرفته تا روسیه و اتحادیه اروپا در حال تحقیق و توسعه روی جنگنده نسل ششم هستند و هیچ کشوری، به غیر از آمریکا پیش‌سازه‌ای را آزمایش نکرده است.
بیشتر بخوانید:
منابع: thedefensepost ،eurasiantimes ،19fortyfive
دیدگاه شما درباره جدیدترین نسل جنگنده ها چیست؟ آیا فکر می‌کنید دنیای آینده دنیای امن‌تری خواهد بود؟ لطفاً نظرات خود را در بخش کامنت‌ها برای تکراتو بنویسید و اخبار تکنولوژی را با ما دنبال کنید.
